راهبان به عنوان یکی از بازوان چرخه سازمان یافته بازدید خطوط و ابنیه فنی راه آهن از ابتدای احداث هر خط آهنی همواره در بهترین و بدترین شرایط جوی، اقلیمی و محیطی، با پیاده روی روزانه بر روی بالاست (سنگ های درون خطوط راه آهن) اقدام به بازدید و برطرف نمودن عیوب احتمالی خط و ابنیه فنی می نماید (در مواردی که امکان عملیات فردی وجود نداشته) باشد با اطلاع دادن به اولین اکیپ تعمیراتی خط موارد بر طرف خواهد شد.
شرح کاملی از وظایف و نحوه عمل راهبان در ماده 21 مقررات عمومی حرکت راه آهن به تفضیل بیان گردیده است.
حال با توجه به آنچه گفته شد باید در نظر گرفت چنانچه یک راهبان روزانه 20 کیلومتر در بازدید از خطوط و ابنیه فنی (رفت و برگشت) پیاده روی نماید و با توجه به شش روز کاری در هفته و با در نظر گرفتن 30 سال سابقه خدمت؛ پس از بازنشستگی نزدیک به 187700 کیلومتر در خطوط آکنده از بالاست پیاده روی نموده است آن هم با تجهیزات همراه و 8 ساعت پیاده روی با بازدید دقیق از خطوط راه آهن و سازه های فنی.
به بیان جالب تر این طول پیموده شده برابر با 4.7 مرتبه پیاده روی بر روی خط استوا و دورتا دور زمین می باشد.
یک راهبان در طی 30 سال بیش از چهار و نیم مرتبه زمین را از روی خط استوا (طولانی ترین مدار زمین) پیاده می پیماید.
ب- وظایف راهبان:
خطوطی که تشخیص به حضور راهبان داده شده است راهبان موظف است طبق برنامه تعیین شده برای بازدید از خط منطقه ای که به او سپرده می شود به طول خط عزیمت نماید و باید تجهیزات زیر را همراه داشته باشد: پرچم سبز و قرمز، شش عدد ترقه، شمع فیوزی دو عدد، آچار مخصوص و متناسب با پیچهای اتصالی ریل و تراورس منطقه، چراغ و کبریت.
راهبان باید به کلیه علائم خط و قطار و طریقه مسدود نمودن خط آشنایی داشته باشد.
راهبان در موقع عزیمت موظف است کلیه ریل ها، اتصالی ها، پیچ و مهره های اتصالی، تراورس ها، ترانشه ها و آبروها را بازدید نموده و به محض مشاهده نواقص در صورتی که نتواند رفع عیب نماید در محل نشانه گذارده و مراتب را به اولین مباشر تعمیراتی خط جهت رفع نقص، گزارش دهد و در مراجعت محل را بازدید و از رفع نقص مطمئن گردد.
راهبان در صورتی که هنگام بازدید خط مشاهده نماید که به عللی قسمتی از خط غیر قابل عبور می باشد، موظف است با وسایلی که در اختیار دارد طرفین محل را طبق آئین نامه علائم مسدود نماید و سپس چنانچه به وسایل ارتباطی دسترسی داشته باشد، ایستگاههای طرفین را مطلع نماید و در غیر اینصورت فوراً به سمت نزدیکترین ایستگاه جهت اعلام واقعه حرکت و در صورت مشاهده وسیله نقلیه آنرا متوقف تا در اسرع وقت توسط مامورین موضوع به ایستگاههای طرفین برای اقدام لازم اطلاع داده شود.
در صورتی که خرابی را قابل عبور برای وسیله نقلیه تشخیص دهد پس از توقف دادن آن با تشریک مساعی مامورین با دقت کافی و احتیاط وسیله نقلیه را از محل خرابی عبور داده و توسط مامورین مربوطه با همان وسیله پیام لازم را به منظور اطلاع رسانی به ایستگاه می فرستد.
.راهبان خط موظف است در موقع عبور وسایط نقلیه در کنار خط ایستاده و با ارائه پرچم باز و یا چراغ، وجود خود را در منطقه به مامورین وسیله نقلیه اعلام دارد.
بازدید از حریم راه آهن که خارج از سوزنهای خروجی ایستگاهها قرار دارد به عهده راهبانان می باشد و در صورت مشاهده هرگونه تجاوز به حریم موظف است علاوه بر جلوگیری مراتب را فوراً به مسئول مربوطه گزارش دهد.
راهبانان موظفند به هنگام بازدید همواره از سمت راست خط بر روی شانه خاکریز به طور پیاده حرکت نمایند.
در راه آهن دو خطه نیز هرگاه به نحوی از انحاء همزمان هر دو خط مسدود و غیر قابل عبور گردد راهبان موظف است به فوریت به مسدود نمودن هر دو خط اقدام نماید.
پ- شرح پیش آمد:
تعهد و وظیفه شناسی در زمره عالی ترین خصایص انسانی هست، از آنجایی که اجرای این تعهد پیوسته گوشزد این تعالی است، بایستی همواره مورد توجه قرار گیرد. این تعهد در راه آهن بیشترین تبلور و اثر را از خود بروز خواهد داد حال چنانچه تعهد و وظیفه شناسی آغشته با ایمنی در محیط کار گردد از رخ داد حوادث تلخ و ناگوار، بی شک جلوگیری می گردد از جمله مشاغل حساس و مهم که در راه آهن در نقش بازرس خط و سازه های فنی ایفای نقش میکند، راهبانی است.
این شغل به اصطلاح عامیانه چشم سیستم حساب می شود که می تواند پیوسته حجم کثیری از خرابی های خط و سازه های فنی را مخابره نماید. از آنجایی که هرگونه امحال و کم دقتی در ثبت و شناسایی خرابی ها در صنعت ریلی احتمال وقوع حوادث و رخدادهای سنگین را قوت میبخشد اجرای درست وظایف یک امر ضروری است. از جمله خرابی های حادث شده در صنعت ریلی که منجر به خسارات مالی و جانی زیادی در سالهای اخیر در صنعت ریلی شده است بررسی سرمحور واگن ها است.
هرچند که طبق شرح وظایف راهبانی بازدید و بررسی سرمحورهای واگن ها در رسته وظایف راهبان نمی باشد، مخابره این تیپ خرابی توسط واحدهای دیگر یک امر فرا وظیفه ای تلقی می گردد که از نظر ارزشی نیز بی شک جایگاه والایی خواهد داشت. بر اساس آنچه که در بالا ذکر شد یا ثبت گردید راهبان آگاه زواره ” اقای مجتبی ذاقلی جان آبادی متولد 1367/04/05 در شهر اصفهان که در سال 1393/06/23 به استخدام شرکت گسترش آهن راه درآمده و در سال 1397 دوره تخصصی راهبانی را با موفقیت گذرانده” که در آن تاریخ حین بازدید از بلاک مهباد – بادرود با دقت نظر خود پی به داغ شدن و تغییر رنگ در پولی سرمحور واگن قطاری که در حال تردد بوده می شود که بر اساس تجربه و آگاهی خود بلافاصله با ایستگاه مهباد تماس برقرار کرده و ترافیک ایستگاه مذکور را از بریدن سرمحور آگاه می سازد که ترافیک ایستگاه نیز بدون اتلاف وقت با رئیس قطار و لکوموتیوران توسط بیسیم ارتباط برقرار نموده و دستور توقف قطار و لزوم بازدید از واگن گزارش شده توسط راهبان را تاکید می نماید که پس از بازدید محور معبوی توسط رئیس قطار گزارش مخابره شده صحه گذاری می گردد. رئیس قطار ضمن هماهنگی با کنترل و ترافیک ناحیه واگن معیوب را از قطار منفصل می نماید و مابقی قطار به مسیر خود ادامه می دهد
. گفتنی است در چند سال پیش این نوع خرابی در همین بلاک رخ داده بود که ضمن خراب کردن حدود 15 کیلومتر از خط منجر به خسارات مالی بیش از 11 میلیارد تومان شده بود
